بره موم چیست؟ خواص بره موم و معجزه آن

بره موم یا چسب زنبور عسل یک ماده کاملا طبیعی می باشد که منشا آن صمغ و رزین های گیاهی می باشد و توسط زنبور عسل تولید می شود. بره موم به انگلیسی پروپولیس (Propolis) نامیده می شود و ماده ای طبیعی است که زنبورهای عسل برای تولید آن، صمغ درختان و گیاهان را جمع آوری کرده و پس از انتقال به کندو با تراوشات آنزیمی خاص خود ترکیب می کنند.
اگر بخواهیم ساده تر بگوییم که بره موم چیه، باید گفت که این ماده نوعی محافظ گیاهی است که زنبورها برای حفظ سلامت کندوی خود در برابر باکتری ها و ویروس ها تولید می کنند. اما در کندو زنبور عسل، کاربرد بره موم چیست؟

بره موم چه گیاهی است؟!

در واقع، این ماده به طور مستقیم از گیاه خاصی استخراج نمی شود، بلکه زنبور های عسل با جمع آوری صمغ از انواع درختان و گیاهان، آن را تولید می کنند. بره موم خوراکی بوده و به صورت مکمل یا در مواد غذایی مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول، یک گیاه به حساب نمی آید، اما به دلیل ترکیب آن با صمغ گیاهان، خاصیت های گیاهی زیادی دارد. منبع برخی از گیاهانی که زنبور ها برای بره مومی که در ایران تولید می شود، از آن استفاده می کنند عبارتند از:

• بید
• سپیدار
• گارچی
• اُشتُرک
• باریجه
• پسته وحشی
• توسکا و توس
• گونه های سرو و ارس و کاج
• گیاهان تیره گل سرخ همچون بادام و گیلاس

بره موم در کجای کندو قرار دارد؟ ۳ کاربرد بره موم در کندوی عسل

در واقع بره موم در کندو نقش یک ضد عفونی کننده و ضد میکروب را ایفا می کند. بره موم بیشتر در سه قسمت کندوی عسل کاربرد دارد:

1. در حفرات و درز های کندو: زنبور ها از این ماده به عنوان یک پُر کننده برای جلوگیری از ورود نور، هوا و حشرات موذی به داخل کندو استفاده می کنند. همچنین زنبور برای محکم کردن قاب های عسل، به عنوان یک چسب از این ماده استفاده می کند.

2. در قسمت ورودی کندو (دریچه پرواز): زمانی که زنبورهای کارگر می خواهند از بیرون کندو به داخل وارد شوند، موظف هستند که خود را به وسیله بره مومی که در ورودی کندو وجود دارد ضد عفونی و استریل کنند و سپس وارد کندو شوند.

3. در حجره های آماده تخم گذاری: قبل از تخم گذاری، به منظور میکروب کشی و ضد عفونی کردن، زنبور ها داخل حجرات شش ضلعی موم را با یک لایه نازک از این ماده می پوشانند. پس از تخم گذاری هم، درب حجرات با یک لایه موم و بره موم (سر پولکی) می پوشانند.

بره موم چگونه تولید میشود؟

قبل تر راجع به چگونگی تولید این ماده توسط زنبور صحبت کردیم و گفتیم که زنبورها برای تولید آن، صمغ درختان و مواد رزینی گیاهان را جمع آوری کرده و آن را با موم و گرده گل و ترشحات آنزیمی خود ترکیب می کنند. این ماده توسط زنبورهای کارگر به کندو منتقل شده و در قسمت های مختلف کندو استفاده می شود.
به منظور استفاده از آن در مصارف مختلف، زنبوردار اقدام به جمع آوری آن می کند. بره مومهای داخل کندو نسبت به بره مومهای ورودی کندو (دریچه پرواز) از کیفیت بالاتری برخوردار هست و توصیه می شود که از بره مومهای دریچه پرواز در مصارف خوراکی استفاده نشود.

بره موم جمع آوری شده به صورت خام می باشد و حاوی ناخالصی و آلودگی های زیادی است. اگر از تمیز بودن بره موم خام اطمینان ندارید، ما مصرف بره موم به شکل خام را توصیه نمی کنیم. به منظور جدا کردن ناخالصی ها ازآن، باید عملیات فرآوری و تصفیه انجام شود.

پس از آن قابلیت استفاده در مصارف گوناگون به صورت کپسول و قرص بره موم، پودر و یا عصاره بره موم را خواهد داشت.

بره موم چه شکلی است؟ عکس بره موم

بره مومی که از کندو برداشت می شود بره موم خام است و شکل شمایل زیبایی ندارد. در واقع شکل آن شبیه به کلوخ های چسبناک و زمخت و سفت می باشند که پس از تصفیه و فراوری آن، توسط دستگاه های مخصوص به شکل های قرص، کپسول یا عصاره در می آیند.

انواع رنگ بره موم

بره موم سبز: این نوع بیشتر از گیاهان مناطق گرمسیری بویژه در برزیل و از گیاهی به نام Baccharis dracunculifolia تولید می شود. این نوع بره موم به دلیل داشتن خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی بسیار معروف است.

بره موم قهوه ای: رایج ترین نوع بره موم است که در بسیاری از نقاط جهان یافت می شود. زنبورها آن را از صمغ درختان متنوعی مانند صنوبر جمع آوری می کنند و به دلیل ترکیبات متنوعی که دارد، به طور گسترده ای در صنایع دارویی و آرایشی استفاده می شود.

بره موم قرمز: این نوع، از مناطق گرمسیری بویژه از کوبا و برزیل به دست می آید. به دلیل ترکیبات آنتی اکسیدانی قوی و محتوای بالای فلاونوئید ها، ارزش دارویی بالایی دارد.

بره موم سیاه: در مناطق سرد تر و از گیاهانی مانند Populus تولید می شود. این نوع خواص ضد عفونی کننده و ضد قارچی قابل توجهی دارد و بیشتر در اروپا یافت می شود.

این انواع بره موم بر اساس منبع جمع آوری و ترکیبات گیاهی که زنبورها از آن تغذیه می کنند، متفاوت اند و هر یک خواص خاص خود را دارند.

عطر و طعم و مزه بره موم

این ماده طعمی خاص و منحصر به فرد دارد که بسته به منشا گیاهی و منطقه ای که از آن جمع آوری می شود، ممکن است متفاوت باشد.

طعم آن اغلب تلخ و تند است و هنگام مصرف حس سِر کنندگی ملایمی در دهان ایجاد می کند. این تلخی ناشی از وجود ترکیباتی مانند فلاونوئید ها و اسیدهای آلی در ساختار آن است.
بوی بره موم نیز معمولاً تند و قوی است، شبیه به بوی صمغ یا رزین درختان. برخی مواقع ممکن است بوی آن به عطر گیاهان معطر یا درختانی مانند کاج یا صنوبر شباهت داشته باشد.

همچنین، گاهی بوی ملایم عسل یا موم زنبور را می توان در آن حس کرد، اما به دلیل ترکیبات متنوع گیاهی، بره موم معمولاً بویی قوی تر و تیز تر دارد.
در کل، طعم تلخ و بوی قوی این محصول ممکن است برای برخی افراد ناپسند باشد، اما این ویژگی ها نشان دهنده طبیعی بودن و غنی بودن آن از مواد موثره است.

طبع بره موم گرم است یا سرد؟

طبع بره موم گرم است و این ویژگی به تقویت سطح آمادگی بدن در مقابله با انواع بیماری ها کمک می کند. این خاصیت به ویژه برای افرادی که معمولاً دچار ضعف جسمانی هستند، بسیار مفید و مؤثر است. اگر بدن شما به سرعت دچار گرمی می شود، نباید از مصرف بره موم خودداری کنید؛ بلکه می توانید از مواد خنک کننده مانند عرق کاسنی استفاده نمایید تا طبع شما به حالت تعادل بازگردد.

بره موم در طب سنتی

بره موم در طب سنتی و طب اسلامی به عنوان یک داروی طبیعی با خواص درمانی فراوان شناخته شده است. بره موم از نظر طب سنتی به دلیل خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی و تقویت کننده سیستم ایمنی، برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله زخم ها، عفونت ها و مشکلات گوارشی توصیه می شود.

خواص بره موم در طب سنتی و طب اسلامی باعث شده که این ماده به شکل خوراکی، موضعی و حتی بخور مورد استفاده قرار بگیرد.

بره موم از چی درست میشه؟ ترکیبات بره موم

این ماده یک ترکیب پیچیده است که شامل مواد متنوعی می شود. این ترکیبات بسته به منطقه جغرافیایی و نوع گیاهانی که زنبورها از آن ها صمغ جمع آوری می کنند، ممکن است متفاوت باشد. اما به طور کلی، ترکیبات بره موم شامل موارد زیر است:

۱. صمغ و رزین های گیاهی (50-55 درصد)

بیشتر بخش آن را صمغ ها و رزین های گیاهی تشکیل می دهند. زنبور های عسل این مواد را از گیاهان مختلف جمع آوری می کنند و آن ها را با مواد داخلی بدن خود ترکیب می کنند. صمغ ها و رزین ها منبع اصلی ترکیبات فعال مانند فلاونوئید ها و پلی فنول ها هستند که خواص آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی دارند.

۲. موم زنبور عسل (حدود 30 درصد)

زنبور ها مقداری از موم خود را نیز به ترکیب بره موم اضافه می کنند. این موم به بره موم خاصیت چسبندگی می دهد و کمک می کند تا زنبور ها بتوانند از آن برای بستن سوراخ‌ ها و ترک های کندو استفاده کنند. علاوه بر این، موم زنبور خود نیز دارای خواص ضد باکتری و ضد التهابی است.

۳. روغن های گیاهی و اسانس ها (حدود 10 درصد)

بخش دیگری از این ماده شامل روغن های گیاهی و اسانس هایی است که از گیاهان مختلف به دست می آید. این روغن ها به آن خاصیت معطر و خوش بو می دهند و در عین حال، دارای خواص ضد باکتری و ضد قارچی هستند.

۴. گرده گل (5-10 درصد)

زنبورها ممکن است مقداری از گرده گل را نیز به همراه صمغ و رزین های گیاهی وارد ترکیب بره موم کنند. گرده گل سرشار از پروتئین ها و ویتامین هاست و به خواص تغذیه ای و دارویی این محصول افزوده می شود.

۵. مواد معدنی و ویتامین ها (تا ۵ درصد)

این فرآورده همچنین حاوی مقدار کمی از مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم، روی، آهن و ویتامین های گروه B و C است. این ترکیبات به تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش سلامت عمومی کمک می کنند.

خواص بره موم چیست؟

بره موم به دلیل ترکیبات آنتی اکسیدانی، آنتی باکتریالی، آنتی بیوتیکی و ضد التهابی قوی، به عنوان یک معجزه در طب سنتی و مدرن مورد توجه قرار گرفته است.

بره موم چه فایده دارد؟
اگر بخواهید به طور خلاصه بدانید که بره موم برای چی خوبه و چه فوایدی دارد باید بگوییم که از اصلی ترین فواید آن، کاهش التهابات و درد های مزمن، و بهبود سلامت عمومی بدن می باشد.
برخی دیگر از خواص بره موم زنبور عسل شامل تقویت سیستم ایمنی بدن، مقابله با عفونت ها و بهبود زخم ها می باشد. این ماده دارای اثرات ضد باکتری، ضد ویروس و ضد قارچ است که باعث می شود بدن در برابر بیماری ها مقاوم تر شود.

اما خواص بره موم گیاهی به این محدود نمی شود؛ بلکه به بهبود مشکلات گوارشی، کاهش علائم آلرژی و حتی بهبود مشکلات پوستی نیز کمک می کند. این ماده طبیعی می تواند برای تقویت سیستم تنفسی و محافظت از سلول های بدن نیز موثر باشد. علاوه بر این، کاربرد بره موم و خواص آن در کاهش استرس و افزایش انرژی نیز شناخته شده است.

بره موم فواید متعدد دیگری هم دارد که در ادامه به بررسی جامع آن خواهیم پرداخت.